Polak w pikielhaubie, cz . 3
Publikujemy trzecią część wspomnień wojennych (1914?1918) Wacława Hulewicza ? ziemianina, powstańca wielkopolskiego i znanego przed 1939 r. na Pomorzu działacza gospodarczego. W roku 1915 dywizja Landwehry Dickutha-Harracha wzięła udział w operacji przasnyskiej, potem w zajęciu Modlina (ówcześnie Nowogieorgiewska) i w walkach na Litwie. Rok 1916 to na froncie wschodnim przede wszystkim ofensywa Brusiłowa, którą Hulewicz przeżył pod Kowlem. Także ten, pełen anegdot i ?z życia wziętych? obserwacji, fragment wspomnień skrzy się humorem.
Zdradzeni sojusznicy. Oddziały Ukraińskiej Republiki Ludowej w roku 1920 i ich dalsze losy.
Galicyjska wojna odradzającej się Polski z dążącą do niepodległości Zachodnioukraińską Republiką Ludową (ZURL) w latach 1918?1919, a szczególnie walki o Lwów, weszła do powszechnej świadomości historycznej. Niewielu Polaków (a jeszcze mniej Ukraińców) zna jednak dalszą historię wojskowych stosunków, a zwłaszcza polsko-ukraiński sojusz w roku 1920 i jego dramatyczny finał w polskich obozach internowania.
Czy Francuzi wygrali nam wojnę?
Od dziesiątków lat przy każdej rocznicy sierpniowego zwycięstwa nad Wisłą, przez narodową demokrację długo zwanego ?cudem?, wraca kwestia francuskiego udziału w wojnie z bolszewikami oraz wpływu generała Maxime?a Weyganda na plan bitwy warszawskiej i jego wykonanie. Znawca biografii Weyganda oraz polsko-francuskich stosunków wojskowych pułkownik (rezerwy) Frédéric Guelton przedstawia punkt widzenia francuskiego historyka na wypadki sprzed 90 lat.
Operacja "Wisła" - zbrodnia czy konieczność?
W toczącej się od kilkunastu lat dyskusji na temat akcji ?Wisła? nieustannie przewijają się te same argumenty dotyczące jej politycznych i moralnych aspektów. Niestety, pomimo wielu lat zaciekłych sporów nikt nie dokonał poważnej historyczno-wojskowej analizy przyczyn masowej deportacji ludności łemkowskiej i ukraińskiej. Do dziś rozpatruje się tę operację jako osobne wydarzenie, a nie jako element prowadzonej od kilku lat przez ukraińskich nacjonalistów akcji zbrojnej, mającej na celu zbudowanie własnego państwa.
Mikołaj z Ryńska i Jaszczurkowcy. Polska piąta kolumna w państwie zakonnym?
Wojna z lat 1409?1411 między Polską i Litwą a zakonem krzyżackim w Prusach praktycznie od zawsze budziła duże zainteresowanie miłośników historii. Do żywo dyskutowanych zagadnień należy kwestia postawy rycerzy z ziemi chełmińskiej zarówno na polu bitwy pod Grunwaldem, jak też w okresie późniejszym oraz krzyżackie represje, które na nich spadły.
Z matki Polki... wódz "białej" Rosji
Spośród przywódców wszystkich antybolszewickich ruchów z lat 1917?1921 tylko generał Denikin miał prawdziwą szansę (latem 1919 r.) pokonania ?czerwonych? i odwrócenia biegu historii. Mało kto wie, że ten symbol honoru i wiary rosyjskiego korpusu oficerskiego był w połowie Polakiem, urodził się na ziemi polskiej i z matką rozmawiał w jej ojczystym języku.
Kołtun Plica polonica zwany
W dawnych czasach dość często na wsi i w miastach spotykano ludzi dźwigających na głowie olbrzymią, pozlepianą masę włosów, która zwisała do połowy pleców, a czasami nawet do pasa. Wydobywał się z niej wstrętny zapach, a we wnętrzu gnieździło się pełno robactwa. Był to kołtun. Niektórzy ludzie zapuszczali go nie tyle ze wstrętu do grzebienia, lecz z przekonania, że kołtun chroni człowieka od wielu tzw. kołtunowych chorób. Zgodnie z ówczesnymi wierzeniami obcięcie kołtuna miało powodować nawrót chorób, poprzednio rzekomo przez jego zapuszczenie powstrzymanych.
Polsko-krzyżacka walka wywiadów w dobie wojny w latach 1409?1410
Szpiegostwo było od niepamiętnych czasów jednym z istotnych elementów dziejów ludzkości. Zawsze również istniały informacje, które miały ogromną wartość, przez co z jednej strony starano się je zachowywać w najgłębszej tajemnicy, z drugiej natomiast ? pozyskiwać, zdobywać lub wykradać, często nie przebierając przy tym w środkach. Wiedza o każdym aspekcie życia (zarówno indywidualnym, jak i masowym) zyskiwała jednak na znaczeniu szczególnie w politycznych stosunkach między państwami.
Duma i uprzedzenie - francuski rkm Chauchat wz. 15, cz. 2
Pierwszy masowo produkowany karabin maszynowy, pierwsza broń maszynowa działająca na zasadzie długiego odrzutu lufy, najliczniej wyprodukowany karabin maszynowy pierwszej wojny światowej ? jest tych pierwszości tyle, że stanowią powód do dumy. Ale większość autorów pisze o nim jako o najgorszej broni w dziejach świata ? prawdali to, czy tylko uprzedzenie?
Członkowie Totenkopfverbände - jak wyprodukować zbrodniarza?
Jeden z największych zbrodniarzy w dziejach nowożytnego świata Adolf Hitler nie ukrywał, że przemoc fizyczna i bezwzględny terror są skutecznymi środkami sprawowania władzy nad podbitymi narodami. W swych planach wódz narodu panów przedstawił wzór, jakiemu ma odpowiadać Niemiec wypełniający misję tworzenia tysiącletniej Rzeszy: ?Ja potrzebuję ludzi, którzy działają twardo i nie zaczynają dopiero namyślać się, gdy mają kogoś zabić [...]. Każdy postępek ma sens, także i sama zbrodnia [...]. Sumienie jest żydowskim wymysłem?.
