Irena Lasota o pomocy dla opozycji: popieraliśmy oddolne inicjatywy

PAP: Jaka była skala i formy pomocy Komitetu Poparcia Solidarności dla opozycji w kraju oraz jak długo ona trwała?

Komitet i jego późniejsza forma - Instytut na Rzecz Demokracji w Europie Wschodniej (IDEE) - zaczął swą działalność 13 grudnia 1981 roku od informowania polityków i mediów w USA, organizowania protestów i demonstracji, ale w niedługim czasie zaczęliśmy również pomagać bezpośrednio pismom i "strukturom" opozycyjnym w Polsce.

Naszą główną idea było popieranie pluralizmu i oddolnych inicjatyw, które naszym zdaniem były istotą Solidarności. Od 1990 roku pomagaliśmy już głównie opozycji w innych krajach bloku post-sowieckiego, ale niestety w 2002 roku musieliśmy zlikwidować biuro warszawskie IDEE i oddać sprawę do prokuratury wobec kierowniczek, które dopuściły się defraudacji.

PAP: Skąd czerpaliście Państwo środki i ile osób było zaangażowanych w działalność pomocową?

Pieniądze pochodziły na początku przede wszystkim od prywatnych amerykańskich fundacji: Bradley’s, McArthura, Olin’a, Smith Richardsona i Sorosa, później spora część pieniędzy przychodziła z amerykańskiego National Endowment for Democracy. Staraliśmy się jak najbardziej ograniczać koszta utrzymywania samego Komitetu i zatrudnionych było zwykle 2-5 osób. Wokół Komitetu było też wielu ochotników, a pomoc do Polski przekazywaliśmy za pośrednictwem zaufanych osób.

PAP: Ilu członków krajowej opozycji mogło Pani zdaniem z niej skorzystać?

Komitet, i IDEE, udokumentował przesłanie w latach 1981-1990 pomocy finansowej i sprzętowej do ponad 200 podziemnym pism w Polsce, od mało nakładowych pism zakładowych po centralne pisma takie jak "KOS", "Wola", a nawet "Tygodnik Mazowsze". Komitet przekazywał pomoc do Konsorcjum Wydawnictw Niezależnych, Archiwum Solidarności, Komisji Regionalnych "S" i takich organizacji jak Solidarność Walcząca, Pomarańczowa Alternatywa, NZS czy WiP.

Zasięg pomocy nie był zawsze wprost proporcjonalny do sumy pomocy. Komitet (i IDEE) wydał też książkę o Solidarności w sześciu językach i czternaście tomów serii "Konfrontacje", które były rozpowszechniane i przedrukowywane w Polsce i rozdysponował ponad 100 stypendiów zagranicznych dla działaczy podziemia. Myślę, że po 30 latach beneficjenci mogą sami zbadać czy ocenić ile osób skorzystało z tej pomocy bezpośrednio czy pośrednio.

Rozmawiała Anna Kondek (PAP)

akn/ ls/

Dyskusja na dany temat:

Aktualnie brak wiadomości dla tego tematu. Chcesz być pierwszy ? Napisz wiadomość >

Najświeższe wiadomości IOH News: