Rotfeld: do pojednania nie wystarczą gesty elit

"Jeśli ktoś uważa, że można coś załatwić oświadczeniem prezydentów lub listem pasterskim, to się myli. Tego typu sprawy nigdy nie są zamknięte, są procesem. W stosunkach polsko-niemieckich trwa on pół wieku, a nie jest zamknięty" - powiedział były szef MSZ. Podkreślił, że pamiętnego listu biskupów polskich do niemieckich z 1965 r. "nie przyjęła do wiadomości ani większość biskupów, ani wiernych w parafiach", także odpowiedź niemieckiego Kościoła katolickiego - w odróżnieniu od protestanckich - nie była taka, jak się spodziewano.

Rotfeld zwrócił uwagę, że "przedmiotem debaty nie jest dziś odzyskanie terytorium", lecz kwestia, "czy mimo pamięci możliwe jest pojednanie".

"Pamięć dotyczy nie tylko faktów, ale i ich interpretacji. Uważam, że mimo różnic w pamięci pojednanie jest możliwe" - powiedział Rotfeld. Jego zdaniem, "choć nie należy mylić dokonań elit politycznych i kościelnych z tym, czym żyją społeczności, Kościoły mogą i powinny odegrać rolę w pojednaniu". Zwrócił uwagę, że "pojednanie to język religii, który trafił do polityk pół wieku temu, wcześniej go nie było".

Ukraiński historyk Jarosław Hrycak zgodził się, że "państwo nie może być jedynym agentem pojednania".

Znawczyni problematyki ukraińskiej Izabela Chruślińska zwróciła uwagę, że "Polacy i Ukraińcy wciąż muszą walczyć przeciw upiorom przeszłości". Według niej po latach przełomu wieków, sprzyjających pojednaniu, po obu stronach do głosu dochodzą środowiska skrajne. "Na zachodzie Ukrainy gloryfikuje sie OUN i UPA; w Polsce mamy nawrót do argumentacji usprawiedliwiającej akcję +Wisła+; zaczyna dominować licytacja na zbrodnie, odrzucenie dialogu" - powiedziała Chruślińska. "Historycy są zgodni, że w dialogu Polacy i Ukraińcy cofnęli się o wiele dekad. Kryzys dotyczy przede wszystkim wzajemnego postrzegania, stereotypów i pamięci przeszłości" - dodała.

Zdaniem prezydenckiego doradcy Henryka Wujca między Polską i Ukrainą jest konieczny proces wymiany młodzieży podobny do programów, jakie są między Polską i Niemcami - wymaga to jednak politycznej decyzji i finansowania.

W dyskusji powtarzało się pytanie, czy pojednaniu służy pamięć, czy raczej zapomnienie historycznych krzywd. Prof. Paweł Śpiewak zwrócił uwagę, że pamięć jest nakazem biblijnym. Przypomniał tezę żydowskiego filozofa Mojżesza Majmonidesa, który wśród warunków wybaczenia wymieniał skruchę i uznanie swojej winy. "Wybaczenie w kulturze żydowskiej nie jest tożsame z zapominaniem, wymazywaniem rzeczy złych" - podkreślił Śpiewak.

Uczestnicy konferencji omawiali też wynikające z pamięci historycznej konflikty w Niemczech, Hiszpanii i Bośni. Minister Maciej Klimczak z Kancelarii Prezydenta wyraził nadzieję, że "konferencja przybliży nas do odpowiedzi na pytania o sposoby przełamywania europejskich konfliktów pamięci i zarysuje możliwe drogi do przebaczenia i pojednania".

Konferencję "Konflikty pamięci i pojednanie w Europie" zorganizowała Fundacja Kultury Chrześcijańskiej "Znak". Patronat nad konferencją objął prezydent Bronisław Komorowski. (PAP)

brw/ bos/ jra/

Dyskusja na dany temat:

Aktualnie brak wiadomości dla tego tematu. Chcesz być pierwszy ? Napisz wiadomość >

Najświeższe wiadomości IOH News: