Osiągnięcia na polu polskiej archeologii w 2011 roku

W tym roku odbyło się w Polsce kilka ważnych konferencji na temat zastosowania zdjęć lotniczych, satelitarnych i LiDAR-u (lotniczego skanowania laserowego). Najważniejsza odbyła się we wrześniu w Poznaniu w ramach działania Aerial Archaeology Research Group. Ważne było również poznańskie sympozjum pt. „Metody geoinformacyjne w badaniach archeologicznych", poświęcone Systemom Informacji Geograficznej (GIS), czyli specjalistycznym narzędziom służącym zbieraniu, przechowywaniu, przetwarzaniu i prezentacji danych geoprzestrzennych.

Naukowcy nie tylko dyskutują o nowych technologiach. Zespół z Instytutu Archeologii UKSW kierowany przez dr. Janusza Budziszewskiego i dr. Rafała Zapłatę skupił swoje wysiłki na centralnej części Wschodnioświętokrzyskiego Okręgu Pradziejowej Eksploatacji Krzemieni. W wyniku badań zmieniła się m.in. wizja budowy geologicznej słynnego rezerwatu archeologicznego w Krzemionkach (pradziejowa kopalnia krzemienia). Namierzono również kilka nowych, potencjalnych miejsc, które przed tysiącami lat były wychodniami. Było to możliwe dzięki LiDAR-owi. Analizowany obszar jest co prawda pokryty lasem, ale urządzenie zainstalowane w samolocie umożliwia precyzyjny pomiar rzeźby terenu.

Sukcesem zakończyło się również zastosowanie kilku metod nieinwazyjnych na terenie Śląska. Dzięki rekonesansowi lotniczemu i badaniom z zastosowaniem magnetometru zespół pod kierunkiem dr. Mirosława Furmanka z Uniwersytetu Wrocławskiego znalazł w Pietrowicach Wielkich koło Raciborza trzeci znany z terenu Polski neolityczny rondel. Te założenia są najstarszymi przykładami monumentalnej architektury w Europie. Archeolodzy najczęściej określają je mianem centrów ceremonialnych lub świątyń.

W mijającym roku rozwijała się również oferta muzeów i skansenów archeologicznych. Latem hucznie otwarto Karpacką Troję w Trzcinicy (Podkarpackie). Znajduje się tam ponad 150 metrów zrekonstruowanych wałów obronnych, 18 chat oraz dwie bramy prowadzące do grodu. Przygotowano również nowoczesny pawilon wystawienniczy. Do końca czerwca skansen odwiedziło 60 tys. osób. Wysoka frekwencja wymusiła na muzealnikach wprowadzenie latem rezerwacji biletów.

Dwa nowe muzea powstają również w Poznaniu – Interaktywne Centrum Historii Miasta Poznania (ICHOT), które w nowatorskiej formie ukaże zwiedzającym dzieje stolicy Wielkopolski oraz Rezerwat Archeologiczny na Ostrowie Tumskim, prezentujący oryginalne relikty wałów grodu średniowiecznego. Obie placówki zostaną otwarte w przyszłym roku.

W 2011 roku szczególny aktywni byli polscy archeolodzy podwodni. Najgłośniejszym echem w dziedzinie podwodnych prac archeologicznych obiło odkrycie przez członków projektu „Wisła 1655-1906-2009 – Interdyscyplinarne badania dna rzeki" wydobycie XVII-wiecznych skarbów, będących elementami pochodzącymi prawdopodobnie z Zamku Królewskiego w Warszawie, zrabowanymi w czasie szwedzkiego potopu.

Zainteresowani archeologia podwodną od października na Uniwersytecie Warszawskim mogą podjąć studia dzienne i zaoczne, a w przyszłym roku podyplomowe w tej dziedzinie. To drugi ośrodek akademicki w Polsce, po Instytucie Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, z taką specjalnością w swojej ofercie dydaktycznej.

Również archeolodzy prowadzący typowe wykopaliska archeologiczne mogą pochwalić się w tym roku ciekawymi wynikami. Na uwagę zasługuje odkrycie przez Małgorzatę Andrałojć w Gołuniu jednego z najbogatszych cmentarzysk z X lub poł. XI wieku w Wielkopolsce. W jednym z grobów archeolodzy znaleźli żelazny topór zdobiony złotą blachą.

W periodyku „Antiquity” międzynarodowy zespół, którym kieruje dr Jacek Kabaciński z PAN, opublikował wyniki analiz ze stanowiska w Dąbkach koło Koszalina. Jak wykazały badania, archeolodzy znaleźli tam unikatowe w tej części Europy fragmenty naczyń sprzed ok. 6 tys. lat. Trafiły tam z obecnych terenów Węgier - to pierwsze znalezisko z tego kręgu kulturowego z początku okresu neolitu na terenach północnej Polski. Świadczy o szerokich kontaktach w tak wczesnym okresie.

Szymon Zdziebłowski (PAP)

szz/ agt/

Dyskusja na dany temat:

Aktualnie brak wiadomości dla tego tematu. Chcesz być pierwszy ? Napisz wiadomość >

Najświeższe wiadomości IOH News: