Kalendarz rocznic 20 - 26 lutego 2012

20 lutego

---------

1530 – Zygmunt August został na Wawelu koronowany na króla Polski.

1797 – W Warszawie zmarł Dominik Merlini, architekt włoskiego pochodzenia, działający w Polsce od połowy XVIII w. na dworze królewskim. Prowadził m.in. budowę zespołu pałacowego w Łazienkach Królewskich, przebudowę Zamku Ujazdowskiego, zaprojektował pałac w Jabłonnie, pałac w Królikarni. (215)

1846 - Rozpoczęło się powstanie krakowskie (20/21 II).

1894 – W Kalniku koło Kijowa urodził się Jarosław Iwaszkiewicz, poeta, prozaik, dramatopisarz, tłumacz i eseista. Wieloletni prezes Związku Literatów Polskich.

1894 – W Rzeszowie urodził się Mieczysław Boruta-Spiechowicz, generał WP, dowódca 5 Dywizji Piechoty Armii Polskiej w Związku Sowieckim (1941-1942), następnie dowódca I Korpusu Polskiego w Wielkiej Brytanii (1943-1945). Jeden z założycieli w 1977 r. Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO).

1877 – Urodził się Antoni Wiwulski, architekt, rzeźbiarz. (135)

1907 – W Warszawie urodził się Leon Pietraszkiewicz, aktor. (105)

1915 – W Kosarzyskach w pow. nowosądeckim urodziła się Danuta Szaflarska, aktorka.

1919 - Sejm RP podjął uchwałę, w której powierzał Józefowi Piłsudskiemu dalsze sprawowanie urzędu Naczelnika Państwa do czasu uchwalenia Konstytucji, ograniczając jednak bardzo poważnie jego władzę (tzw. Mała Konstytucja).

1922 - Sejm Wileński podjął uchwałę o przyłączeniu Wileńszczyzny do Polski. (90)

1932 – Na okręcie podwodnym „Żbik”, wybudowanym we Francji, podniesiona została polska bandera. (80)

1937 – W Rząśniku koło Pułtuska urodził się Ryszard Kowalczyk, fizyk, nauczyciel akademicki. W październiku 1971 r. - w przeddzień akademii z okazji rocznicy powstania Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa - wspólnie z bratem Jerzym wysadził w powietrze aulę Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. (75)

1939 – W Łańcucie urodził się Ryszard Marek Groński, satyryk, felietonista, poeta.

1940 – W Poznaniu urodziła się Emilia Krakowska, aktorka.

1942 – W szpitalu więziennym Moabit w Berlinie, według innych źródeł w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen, zmarł ks. biskup Juliusz Bursche, teolog, działacz narodowy, superintendent Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Polsce. (70)

1948 – W Olszówce Dolnej koło Bielska Białej urodził się Radosław Piwowarski, reżyser, dyrektor programowy I Programu Telewizji Polskiej w latach 1998-2003.

1957 – Pierwsze posiedzenie Sejmu PRL II kadencji. Marszałkiem Sejmu wybrany został Czesław Wycech. Aleksander Zawadzki objął stanowisko przewodniczącego Rady Państwa. Misję utworzenia nowego rządu powierzono Józefowi Cyrankiewiczowi. (55)

1966 - W Krakowie powstał "Teatr STU", założony przez Krzysztofa Jasińskiego.

1972 – W Myszkowie urodziła się Magdalena Cielecka, aktorka. (40)

1972 – Premiera serialu telewizyjnego „Pan Samochodzik i templariusze”, zrealizowanego na podstawie powieści Zbigniewa Nienackiego. (40)

1981 - Rada Ministrów powołała Komitet do spraw Współpracy ze Związkami Zawodowymi. Na jego czele stanął wicepremier Mieczysław F. Rakowski.

1982 – Stan wojenny: wznowiono wydawanie tygodnika „Polityka”. (30)

1987 – W Warszawie zmarł Jan Ciecierski, aktor, reżyser, autor pamiętników. (25)

2003 – W Krakowie zmarł Jan Józef Szczepański, pisarz, tłumacz i scenarzysta, wieloletni prezes Związku Literatów Polskich. Uczestnik kampanii wrześniowej, oficer AK.

2003 – W Skolimowie zmarł Jerzy Passendorfer, reżyser.

21 lutego

---------

1574 – Koronacja Henryka Walezego w katedrze wawelskiej.

1657 – Zmarł Jakub Wejher, wojewoda malborski, założyciel Wejherowa. (355)

1897 – Urodził się Franciszek Łukaszczyk, lekarz onkolog, organizator i dyrektor Instytutu Radowego w Warszawie. (115)

1931 - W Warszawie urodził się prof. Andrzej Ajnenkiel, historyk.

1937 - Płk Adam Koc przedstawił deklarację ideową Obozu Zjednoczenia Narodowego. (75)

1941 - W Warszawie władze niemieckie zlikwidowały trzy linie tramwajowe przeznaczone wyłącznie dla Żydów. Zamiast nich zaczął kursować tramwaj bez numeru, oznakowany tarczą z niebiesko-białą gwiazdą Dawida.

1942 – W Warszawie urodził się Jan Krzysztof Kelus, socjolog, działacz opozycyjny, współpracownik Komitetu Obrony Robotników, autor i wykonawca piosenki niezależnej. Współzałożyciel podziemnego wydawnictwa CDN, twórca Oficyny Fonograficznej CDN. (70)

1944 – W obozie koncentracyjnym Gross-Rosen zmarł harcmistrz Florian Marciniak, współzałożyciel i Naczelnik Szarych Szeregów (1939-1943).

1946 - Powołano Ochotniczą Rezerwę Milicji Obywatelskiej (ORMO).

1947 - Otoczony przez UB i KBW we wsi Ostrowsko pod Nowym Targiem próbował popełnić samobójstwo Józef Kuraś "Ogień". Śmiertelnie ranny zmarł następnego dnia w nowotarskim szpitalu. (65)

1951 - W Łodzi zmarła Katarzyna Kobro, rzeźbiarka.

1952 – W Warszawie urodził się Bogdan Koca, aktor, reżyser, dyrektor Teatru im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze. (60)

1969 - Oskarżony o odział w protestach w marcu `68 Antoni Zambrowski skazany został na 2 lata więzienia.

1989 - Studenckie manifestacje w Krakowie i Warszawie w obronie więzionego Vaclava Havla.

2005 – W Warszawie zamordowany został Zdzisław Beksiński, malarz, fotograf, grafik.

2011 – W Krakowie zmarł Jerzy Nowosielski, malarz.

2011 – Premiera filmu „Czarny czwartek” w reżyserii Antoniego Krauze.

22 lutego

---------

1512 – W Sewilli zmarł Amerigo Vespucci, włoski żeglarz, kupiec, kartograf. Opłynął m.in. wschodnie wybrzeże Ameryki Południowej. Poznane lądy Vespucci nazwał Nowym Światem. Od jego imienia wywodzi się nazwa kontynentu amerykańskiego. (500)

1814 – W Przysusze urodził się Oskar Kolberg, etnograf, folklorysta, kompozytor, autor przełomowej dla polskiej etnografii pracy „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzęd, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce".

1887 – W Rostowie nad Donem urodził się Ksawery Tartakower, jeden z wybitniejszych szachistów pierwszej połowy XX w., reprezentant Polski. (125)

1897 – W Warszawie urodził się Karol Świerczewski, działacz komunistyczny, członek WKP(b). W latach `20 i `30 zajmował eksponowane stanowiska w Armii Czerwonej. W 1936 r. pod pseudonimem „generał Walter" dowodził w Hiszpanii XIV Brygadą Międzynarodową. W czasie II wojny światowej dowódca 2. Armii Wojska Polskiego (1944-1945). Od 1946 r. wiceminister obrony narodowej, odpowiedzialny m.in. za represje wobec żołnierzy AK. (115)

1901 - W Płocku urodziła się Mira Zimińska-Sygietyńska, aktorka, reżyser, pedagog, wieloletnia dyrektorka Zespołu "Mazowsze".

1921 - W Krakowie urodził się Marek Rostworowski, historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wieloletni kustosz Muzeum Czartoryskich w Krakowie, minister kultury i sztuki.

1932 – W Sosnowcu urodziła się Anna Kowalska, pisarka, dziennikarka, działaczka Komitetu Obrony Robotników. (80)

1942 – W Myślenicach urodziła się Katarzyna Gaertner, kompozytorka. (70)

1944 - Premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill występując w Izbie Gmin poparł sowieckie postulaty w sprawie polskiej granicy wschodniej.

1947 - Sejm przyjął deklarację o realizacji praw i wolności obywatelskich oraz uchwalił amnestię dla więźniów politycznych. W praktyce amnestia została wykorzystana przez władze bezpieczeństwa do ewidencji członków niepodległościowego podziemia, z których większość następnie aresztowano. (65)

1972 – W Zabrzu urodziła się Katarzyna Groniec, piosenkarka, aktorka. (40)

1982 – Stan wojenny: przywrócono łączność telegraficzną Polski ze światem. (30)

1983 – W Warszawie zmarł Mieczysław Jastrun, poeta, eseista, tłumacz.

1987 – W Warszawie zmarł Leon Pietraszkiewicz, aktor. (25)

1987 – W Nowym Jorku zmarł Andy Warhol, malarz, grafik, reżyser filmowy, najgłośniejsza postać amerykańskiego pop-artu. (25)

1992 – W Poznaniu zmarł Tadeusz Łomnicki, jeden z najwybitniejszych polskich aktorów. (20)

23 lutego

---------

1859 – W Paryżu zmarł Zygmunt Krasiński, poeta, dramatopisarz, prozaik, filozof.

1942 - Na Morzu Czarnym zatonął statek „Struma”, omyłkowo storpedowany przez sowiecki okręt podwodny. Na jego pokładzie znajdowało się 769 rumuńskich Żydów. (70)

1951 - W Warszawie urodziła się Ewa Bem, piosenkarka i wokalistka jazzowa, autorka tekstów.

1981 - W Moskwie rozpoczął się XXVI Zjazd KPZR. W jego obradach uczestniczyła polska delegacja z Wojciechem Jaruzelskim i Stanisławem Kanią na czele.

1982 – Zmarł funkcjonariusz MO st. sierżant Zdzisław Karos, którego pięć dni wcześniej w Warszawie, w tramwaju, próbowali rozbroić członkowie organizacji Siły Zbrojne Polski Podziemnej: 17-letni Robert Chechłacz i 18-letni Tomasz Łupanow. W wyniku szamotaniny milicjant został postrzelony. Organizację Siły Zbrojne Polski Podziemnej założyła grupa nastolatków w Grodzisku Mazowieckim po wprowadzeniu stanu wojennego. (30)

1991 - Marian Krzaklewski został wybrany przewodniczącym NSZZ „Solidarność".

2009 – W Warszawie zmarł Franciszek Starowieyski, malarz, grafik, scenograf, autor plakatów, ilustracji, kolekcjoner.

24 lutego

---------

1833 – W nowo otwartym Teatrze Wielkim w Warszawie, zbudowanym według projektu Antonia Corazziego, odbyło się pierwsze przedstawienie – „Cyrulik Sewilski” Gioacchina Rossiniego.

1885 – W Rzeszowie urodził się Juliusz Kaden-Bandrowski, żołnierz Legionów Polskich, pisarz, autor powieści „Generał Barcz", „Czarne skrzydła" i „Mateusz Bigda".

1885 – W Warszawie urodził się Stanisław Ignacy Witkiewicz, malarz, pisarz, filozof, fotograf.

1912 – W Warszawie urodziła się Zofia Chądzyńska, pisarka, tłumaczka literatury iberoamerykańskiej. (100)

1929 – W Sanoku urodził się Zdzisław Beksiński, malarz, fotograf, grafik.

1936 - W Żurawcach koło Tomaszowa Lubelskiego urodził się Władysław Kowalski, aktor filmowy i teatralny, pedagog.

1941 - W Sosnowcu zmarł Emil Zegadłowicz, poeta, prozaik, tłumacz.

1953 - W Warszawie w więzieniu na Mokotowie władze komunistyczne wykonały wyrok śmierci na gen. Auguście Emilu Fieldorfie „Nilu". Gen. Fieldorf był organizatorem i dowódcą Kedywu Komendy Głównej AK, jednym z najbardziej zasłużonych żołnierzy Rzeczypospolitej, Armii Krajowej i polskiego podziemia niepodległościowego.

1955 – W Krakowie urodziła się Martyna Jakubowicz, wokalistka folkowo-bluesowa, kompozytorka.

1969 - Do Gdyni powrócił z ostatniego rejsu m/s "Batory".

1970 - W Warszawie zakończył się proces "taterników", oskarżonych o przekazywanie do paryskiej „Kultury” dokumentów dotyczących wydarzeń marcowych oraz przemycanie przez Tatry do Polski wydawnictw emigracyjnych.

1972 – W Rabce urodził się Jan Wieczorkowski, aktor. (40)

1985 – W Warszawie zmarł Jerzy Kreczmar, reżyser, eseista, teatrolog, tłumacz.

1989 - W Krakowie doszło do starć pomiędzy zmierzającymi w stronę siedziby władz miejskich studentami i milicją. Rannych zostało 74 milicjantów, liczba manifestantów, którzy odnieśli obrażenia nie została ustalona.

2000 – W Warszawie zmarł Franciszek Kamiński, komendant główny Batalionów Chłopskich, działacz ruchu ludowego.

25 lutego

---------

1831 - Bitwa pod Grochowem; bohaterski bój polskich wojsk o Olszynkę Grochowską z wojskami rosyjskimi feldmarszałka Iwana Dybicza. W wyniku krwawych walk, w których zginęło ponad 9 tys. żołnierzy rosyjskich i około 7 tys. polskich, armia rosyjska została zatrzymana i nie zdołała zająć z marszu Warszawy.

1862 – W Skolem na Ukrainie urodził się Stanisław Głąbiński, prawnik, ekonomista, jeden z przywódców Narodowej Demokracji. Poseł i senator RP, członek Rady Obrony Państwa w 1920 r. We wrześniu 1939 r. aresztowany przez NKWD, zmarł w więzieniu sowieckim w Charkowie.(150)

1876 - We Lwowie zmarł Seweryn Goszczyński, pisarz, poeta, uczestnik Powstania Listopadowego.

1901 - W Warszawie zmarł Wojciech Gerson, malarz, historyk sztuki, pedagog.

1907 – W Wilnie urodził się Antoni Gołubiew, pisarz, autor m.in. cyklu powieściowego „Bolesław Chrobry". (105)

1907 – W Kosowie Podlaskim urodziła się Helena Kowalczykowa, aktorka. (105)

1936 - W Połoneczce koło Nowogródka urodził się Wiesław Dymny, aktor, poeta, prozaik, satyryk, scenarzysta, plastyk, współtwórca krakowskiej "Piwnicy pod Baranami".

1937 – Urodziła się Barbara Piasecka-Johnson, miliarderka, filantropka, kolekcjonerka sztuki. (75)

1941 - W Stanisławowie urodził się Feliks Falk, reżyser, scenarzysta, dramatopisarz.

1942 – Gen. Stanisław Maczek rozpoczął w Szkocji formowanie 1. Dywizji Pancernej. (70)

1942 – Komendant Główny AK powołał Wojskową Służbę Kobiet (WSK). (70)

1947 – Dekret Alianckiej Komisji Kontroli o likwidacji państwa pruskiego. (65)

1947 – W Międzychodzie urodził się Włodzimierz Matuszczak, aktor. (65)

1948 - Władze komunistyczne powołały Powszechną Organizację "Służba Polsce", która miała charakter paramilitarny i prowadziła wśród młodzieży obowiązkowe przysposobienie zawodowe oraz wojskowe, a także indoktrynację ideologiczną.

1956 - Na zamkniętym posiedzeniu XX Zjazdu KPZR Nikita Chruszczow odczytał tajny referat "O kulcie jednostki i jego następstwach" (24/25 II).

1957 – W Warszawie urodził się Mirosław Zbrojewicz, aktor. (55)

1962 – W Otwocku urodziła się Małgorzata Bogdańska, aktorka. (50)

1972 – We Wrocławiu zmarł Hugo Steinhaus, matematyk, jeden z twórców lwowskiej szkoły matematycznej. (40)

1972 – Premiera filmu „Agent nr 1” w reżyserii Zbigniewa Kuźmińskiego, opowiadającego historię urodzonego w Warszawie Jerzego Iwanowa-Szajnowicza, asa dywersji, który podczas II wojny światowej działał jako agent brytyjskiego wywiadu w okupowanej przez Niemców Grecji.

1977 – Premiera filmu „Człowiek z marmuru” w reżyserii Andrzeja Wajdy. (35)

1982 - W Krakowie Mieczysław Gil i Edward Nowak zostali skazani na 4 oraz 3,5 roku więzienia za kierowanie w grudniu 1981 r. strajkiem w Hucie im. Lenina. (30)

1989 - W Jastrzębiu odbył się Kongres Opozycji Antyustrojowej, w którym uczestniczyli przeciwnicy negocjacji z władzami komunistycznymi. Wśród nich byli przedstawiciele KPN, PPS-Rewolucja Demokratyczna, Solidarności Walczącej, Ruchu "Wolność i Pokój" oraz Grupy Roboczej Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność". Ponad 120 uczestników spotkania zatrzymała Służba Bezpieczeństwa.

26 lutego

---------

1831 - Gen. Skrzynecki mianowany został naczelnym wodzem wojsk polskich.

1832 – Car Mikołaj I ogłosił Statut Organiczny Królestwa Polskiego, który zastąpił odwołaną konstytucję. (180)

1861 - W Paryżu zmarł gen. Wojciech Chrzanowski, w Powstaniu Listopadowym szef Sztabu Głównego. W 1849 r. naczelny wódz armii piemonckiej.

1887 – W Kamionce Strumiłowej nad Bugiem urodził się Stefan Grabiński, pisarz. (125)

1900 – W Rawie Mazowieckiej urodziła się Halina Konopacka, lekkoatletka, zdobywczyni pierwszego złotego medalu olimpijskiego dla Polski - w 1928 r. wygrała konkurs rzutu dyskiem podczas igrzysk w Amsterdamie. We wrześniu 1939 r. uczestniczyła w ewakuacji za granicę złota ze skarbca Banku Polskiego.

1922 – W Krakowie urodził się Józef Kostecki, aktor. (90)

1927 – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych RP wydało okólnik ogłaszający „Mazurka Dąbrowskiego” hymnem narodowym. (85)

1940 - W Warszawie powołano Polityczny Komitet Porozumiewawczy przy ZWZ.

1943 - W KL Auschwitz-Birkenau Niemcy utworzyli tak zwany rodzinny obóz cygański dla Romów.

1944 - Organizacja Małego Sabotażu "Wawer" rozlepiła w Warszawie plakaty z fikcyjnym zarządzeniem ewakuacji ludności niemieckiej z Generalnego Gubernatorstwa.

1945 - Prezydent RP powierzył gen. Władysławowi Andersowi pełnienie obowiązków Naczelnego Wodza.

1977 – Na Wyspie Króla Jerzego w zachodniej Antarktyce rozpoczęła działalność polska stacja polarna im. Henryka Arctowskiego. (35)

2007 – W Warszawie zmarł prof. Jerzy Michalski, historyk. (5)

(PAP)

mjs/ ls/

Dyskusja na dany temat:

Aktualnie brak wiadomości dla tego tematu. Chcesz być pierwszy ? Napisz wiadomość >

Najświeższe wiadomości IOH News: