Czechy: obchody 20. rocznicy wyjścia wojsk radzieckich

Ministerstwa obrony i spraw zagranicznych zorganizowały z tej okazji dwudniową konferencję, w której uczestniczyli politycy decydujący przed 20 laty o końcu Układu Warszawskiego. Z Rosji przybył ostatni szef sztabu Zjednoczonych Sił Zbrojnych UW, generał Władimir Łobow. Odczytano także przemówienia dawnych prezydentów Czechosłowacji i ZSRR: Vaclava Havla oraz Michaiła Gorbaczowa.

Uczestnicy konferencji zgodzili się, że po rozwiązaniu Układu Warszawskiego w Europie Środkowej powstała próżnia, która groziła nowym konfliktem zbrojnym, podobnym do tego w państwach byłej Jugosławii.

"Ówczesny Związek Radziecki w Układzie Warszawskim widział gwarancję, że jego imperium się nie rozpadnie. Niemniej było jasne, że to tylko kwestia czasu, kiedy do tego dojdzie" - mówił wiceszef czeskiego MSZ Jirzi Schneider. "Po rozwiązaniu Układu należało więc przekonać Zachód, że nie ma ryzyka destabilizacji, a państwa Europy Środkowej są w stanie same zadbać o swą stabilność" - dodał.

Obecny szef czeskiego resortu obrony Alexandr Vondra przypomniał, że 1 lipca 1991 roku w czasie podpisania aktu rozwiązania Układu Warszawskiego w Pałacu Czerninów, czyli gmachu MSZ w Pradze, ZSRR reprezentował Giennadij Janajew, czyli człowiek, który kilka tygodni później zorganizował nieudany pucz przeciw Gorbaczowowi.

Vondra podkreślił także, że wycofanie wojsk radzieckich z Czechosłowacji było jednym z głównych celów demokratycznych władz powołanych w Pradze i Bratysławie po "aksamitnej rewolucji". Przełomem według niego stała się wizyta Havla w Moskwie, dzięki której rozpoczęła się dekonstrukcja radzieckich struktur wojskowych w Europie Środkowej.

Ostatni żołnierz Armii Czerwonej opuścił Czechosłowację zaledwie kilka dni przed podpisaniem aktu kończącego istnienie Układu Warszawskiego.

Vondra zaznaczył również, że UW od chwili swego powołania w 1955 roku był narzędziem mocarstwowym ZSRR, za pomocą którego Moskwa "trzymała państwa satelickie pod kontrolą". Przypomniał, że jedyną akcją zbrojną tego sojuszu była inwazja na Czechosłowację z 1968 roku w celu stłumienia Praskiej Wiosny, czyli próby demokratyzacji ustroju komunistycznego, a "tymczasowa pomoc" przekształciła się w "trwałą obecność".

W ramach obchodów "Tygodnia Wolności" po Wełtawie w Pradze pływa przemalowany przez czeskiego artystę Davida Czernego w 1991 roku na różowo czołg, będący wcześniej pomnikiem wyzwolenia Pragi przez Armię Czerwoną. W mieście odbywają się także prelekcje poświęcone sytuacji w niedemokratycznych państwach świata, wśród nich na Białorusi czy Korei Północnej.

Na położonym w centrum czeskiej stolicy Placu Wacława zorganizowano tzw. jarmark wolności, w ramach którego organizacje obrony praw człowieka oraz pomocy humanitarnej prezentują swą pracę i osiągnięcia. We wszystkich zakątkach centrum wyświetlane są filmy, prowadzone dyskusje i wystawiane fotografie poświęcone tematyce wolnościowej.

W poniedziałek Czechy obchodziły ponadto wpisujący się w "Tydzień Wolności" tzw. dzień pamięci o ofiarach komunizmu. Zorganizowano go 27 czerwca w celu upamiętnienia skazanej na śmierć przez komunistów w pokazowym procesie Miladzie Horakovej, działaczce na rzecz równouprawnienia kobiet, uczestniczce antyhitlerowskiego ruchu oporu, a w końcu opozycjonistce sprzeciwiającej się komunistycznej władzy w Czechosłowacji.

Z okazji tego dnia na ulice wyszli uczniowie ubrani w więzienne uniformy, a przechodniom rozdawano pamiątkowe wstążki. Teatr Narodowy przygotował specjalnie na tę okazję rekonstrukcję procesu Horakovej.

Z Pragi Michał Zabłocki (PAP)

zab/ kar/

Dyskusja na dany temat:

Aktualnie brak wiadomości dla tego tematu. Chcesz być pierwszy ? Napisz wiadomość >

Najświeższe wiadomości IOH News: