Fotografie, odręczne szkice, relacje i wspomnienia zgromadzone przez dowódcę powstańczego batalionu "Zośka", kpt. Ryszarda Białousa, zostały przekazane przez Archiwum MSZ do Archiwum Akt Nowych. Dokumenty związane z tym legendarnym batalionem Armii Krajowej, zachowały się w prywatnym archiwum kpt. Białousa, zmarłego w 1992 roku na emigracji w Argentynie.
Materiały dotarły do Polski dzięki staraniom jego syna Jana oraz polskiej placówki dyplomatycznej w Buenos Aires.
"Cieszę się, że te unikalne dokumenty dotyczące batalionu +Zośka+ znalazły się w Polsce. Będą się z nimi mogli teraz szczegółowo zapoznać nasi historycy, by móc następnie pokazać, szczególnie ludziom młodym, te karty heroicznych postaw Polaków" - powiedziała minister spraw zagranicznych, Anna Fotyga podczas ceremonii przekazania dokumentów w gmachu MSZ.
Sławomir Radoń, dyrektor Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, w skład której wchodzi Archiwum Akt Nowych podkreślił, że archiwiści dołożą wszelkich starań, by dokumenty były pieczołowicie przechowywane. "Zostaną one także dokładnie opracowane, by później w można je było udostępnić szerszemu odbiorcy" - dodał Radoń.
Batalion "Zośka", harcerski batalion Armii Krajowej, został utworzony pod koniec sierpnia 1943 roku. Nazwę przyjął dla upamiętnienia postaci bohaterskiego dowódcy warszawskich Grup Szturmowych, Tadeusza Zawadzkiego "Zośki", poległego 20 sierpnia 1943 w akcji na posterunek graniczny w Sieczychach.
Batalion w większości składał się z podchorążych. Żołnierze "Zośki" brali udział w akcjach dywersyjno-sabotażowych, m.in. mających na celu niszczenie hitlerowskiego transportu kolejowego zaopatrującego front wschodni.
W powstaniu warszawskim batalion "Zośka" walczył w Zgrupowaniu AK "Radosław" na Woli i Starym Mieście, skąd jedna z jego kompanii - "Rudy", dowodzona przez Andrzeja Romockiego "Morro", jako jedyna spośród załogi staromiejskiej przebiła się do Śródmieścia przez placówki niemieckie w Ogrodzie Saskim. W czasie walk na Czerniakowie i Mokotowie zdziesiątkowany batalion "Zośka" został połączony z batalionem "Parasol".
Kompania "Rudy" została uznana przez dowództwo AK za najlepszą spośród 40-tysięcznej załogi żołnierzy walczących w powstaniu warszawskim.
Za walki w powstaniu warszawskim Wódz Naczelny Tadeusz Komorowski "Bór", odznaczył batalion "Zośka" Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari V klasy. AKN
PAP - Nauka w Polsce
Źródło:
PAP
