Odkryto nieznany posąg ozyriacki obok świątyni Hatszepsut

Znaleziony w sąsiedztwie świątyni w Deir El-Bahari posąg mierzył pierwotnie ok. 1,5 m, ale do dzisiaj dotrwał poważnie zniszczony ? nie zachowała się głowa ani dolne partie nóg.

?Znaleziony przez nas posąg wykonany został ze szczególnego rodzaju wapienia stosowanego tylko i wyłącznie przez Hatszepsut. Na rozkaz królowej surowiec pozyskiwano z kamieniołomów zlokalizowanych kilka kilometrów na północny-wschód od świątyni królowej, przy drodze wiodącej do Doliny Królów? ? wyjaśnia dr Andrzej Ćwiek, wieloletni członek misji. Kierownikiem zespołu badaczy w świątyni Hatszepsut jest dr Zbigniew E. Szafrański.

Wapień, z którego wykonano posąg, cechuje charakterystyczne beżowe zabarwienie i nieregularny przełom, dlatego jest łatwo rozpoznawalny.

Na terenie świątyni Hatszepsut stworzono wiele rodzajów posągów ozyriackich, czyli rzeźb ukazujących zmarłego króla pod postacią boga Ozyrysa. Jednak ten jest wyjątkowy.

?Najczęściej postaci przedstawione w formie ozyriaków trzymają berła w ten sposób, że ich ręce są skrzyżowanie na piersi. W tym przypadku jednak tak nie jest. Wyjątkowy jest też rozmiar posągu ? oryginalnie mierzył ok. 1,5 m, tymczasem pozostałe znane posągi tego typu ze świątyni Hatszepsut liczą od 3 do 8 metrów wysokości? ? tłumaczy dr Ćwiek.

Za przynależnością posągu do świątyni Hatszepsut przemawia przede wszystkim materiał, z którego został wykonany. Badacze nadal zastanawiają się, skąd mogła pochodzić rzeźba. Być może pierwotnie znajdowała się w niszy w tzw. kompleksie kultu królewskiego na górnym tarasie świątyni. Istnieje również możliwość, że jest to ozyriak wykonany po panowaniu Hatszepsut z wtórnie użytego bloku z jej świątyni.

Zdaniem kierownika misji, dr. Zbigniewa E. Szafrańskiego, posąg, którego stylistyka odbiega od tej z czasów XVIII dynastii, wykonano po panowaniu Hatszepsut, zapewne z przekutego architrawu świątyni.

?Na tylnej części ozyriaka zachowały się ślady wapna, co świadczy o tym, że przywierał do ściany ? był do niej przymurowany. Nie stał w niszy za panowania Hatszepsut, gdyż ściany wszystkich nisz są dekorowane, a posąg nie mógł być przyłożony do kolorowego reliefu? ? mówi dr Szafrański.

Według niego, posąg był najpewniej elementem kultu w ceremoniach poświęconych pochowanym na terenie świątyni członków rodzin królewskich XXIII (818-715 lat p.n.e.) i XXV dynastii (747-656 lat p.n.e.). Świadczyć ma o tym zarówno wapno na tylnej części statuy, pozostałości bandaży i czarnej substancji, jak i jego wymiary - jest zbyt duży, aby mógł stać w zwykłej niszy wykonanej w czasach Hatszepsut.

Egiptolodzy planują dalsze badania nad nietypowym posągiem, które być może przyniosą ostateczne odpowiedzi.

PAP ? Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski

agt/

Pon 14 Mar, 2011 17:00