Sebyła - poeta, który zginął w Katyniu

Czesław Miłosz pisał o Sebyle w "Traktacie poetyckim": "Ostatni wiersz epoki był w druku./A jego autor, Władysław Sebyła,/Lubił wieczorem wyjąć z szafy skrzypce/Kładąc futerał przy tomach Norwida./Haftki munduru wtedy miał rozpięte /(Bo na kolei pracował, na Pradze). /W tym swoim wierszu, jakby testamencie,/ Do Światowida przyrównał ojczyznę./Zbliża się do niej świst i werbli trzask/ Od równin wschodu i równin zachodu/ A ona śni o brzęku swoich pszczół,/O popołudniach w hesperyjskich sadach. /Czy za to strzelą w tył głowy Sebyle/ I pochowają go w smoleńskim lesie?". Noblista odbierając literackiego Nobla, wymienił nazwisko Sebyły, publicznie podnosząc kwestię polskich literatów zamordowanych przez NKWD.



Władysław Sebyła urodził się 6 lutego 1902 r. w Kłobucku koło Częstochowy, ale rodzina wkrótce przeniosła się do Sosnowca, gdzie przyszły poeta się wychowywał. Szczęśliwe dzieciństwo przerwała śmierć matki. Ojciec ożenił się po raz drugi, ale stosunki Władysława i jego brata z macochą okazały się bardzo trudne. Młodszy z braci opuścił rodzinny dom już w wieku 14 lat, Władysław zrobił to dopiero po maturze. Z usposobienia wrażliwy i introwertyczny Sebyła zaczął pisać wiersze jako ośmiolatek. Był wszechstronnie uzdolniony, malował, grał na skrzypcach i fortepianie, komponował.



Ironią losu jest fakt, iż Sebyła - zdeklarowany pacyfista - trzy razy zakładał mundur i walczył. Po raz pierwszy jako nastolatek, w 1919 roku, kiedy wspólnie z większością kolegów ze swojej klasy wziął udział w pierwszym powstaniu śląskim. Aby walczyć sfałszo­wał świadectwo urodzenia, dodając sobie dwa lata. W 1920 r. wziął udział jako ochotnik w wojnie z bolszewicką Rosją. Maturę zdał dopiero w 1921 r., potem rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki War­szawskiej, ale po roku przeniósł się na polonistykę na UW. Podczas studiów zarabiał jako urzędnik Pocztowej Kasy Oszczędności.



Sebyła jako poeta zadebiutował stosunkowo późno, a jego kariera zamknęła się w okresie ledwie jednej dekady. Rozgłos zdobył tomikami "Pieśń szczurołapa" (1930) i "Koncert egzotyczny" (1934). W 1938 roku ukazały się "Arkusz poetycki nr 6" i "Obrazy myśli", które przyniosły Sebyle miano poety katastroficznego. W tym samym roku Polska Akademia Literatury odznaczyła go Złotym Wawrzynem Akademickim. Od 1924 r. związany z kołem literackim "Złocień", od 1927 r. Sebyła należał do grupy Kwadryga.


Przez pewien czas prowadził również własną audycję w polskim radiu, która budziła spore emocje. Jeden z recenzowanych poetów poczuł się na tyle dotknięty, iż wytoczył Sebyle proces. Sąd skazał pisarza na dwa tygodnie aresztu w zawieszeniu i grzywnę w wysokości 50 tys. złotych. Sebyła przyjaźnił się z Karolem Szymanowskim i Czesławem Miłoszem, w jego domu częstymi gośćmi byli Konstanty Ildefons Gał­czyński, Stanisław Ryszard Dobrowolski i Krzysztof Kamil Baczyński. Sebyła jest jednym z bohaterów powieści "Wspólny pokój" Zbigniewa Uniłowskiego, gdzie występuje jako Brocki.



Wojciech Bonowicz, który przygotował w zeszłym roku wydanie wyboru poezji Sebyły we wrocławskim Biurze Literackim (tomik "Dialog w ciemności"), podkreśla we wstępie, że wiersze Sebyły wywarły wpływ na wczesną twórczość Miłosza i Baczyńskiego, inspirował się nim też Gajcy. "Najmocniej przejmują mnie te jego wiersze, w których Sebyła jest najbardziej enigmatyczny. Szczytowym osiągnięciem jest tu cykl +Osiem nokturnów+: wizja świata zmęczonego istnieniem, zapadającego się w +nienasyconą czerń+, w nicość. Co rusz dobiega zeń jakiś krzyk, płacz - bezradna zapowiedź nadciągającego nieszczęścia. Katastrofizm Sebyły jest stosunkowo mało ekspresyjny, ale za to totalny: katastrofa jest zasadą świata. Na tym tle przejmująco brzmią jego modlitwy i antymodlitwy: "Ojcze nasz, którego nie ma..."+ - pisał Bonowicz.



Jako podpo­rucznik rezerwy Sebyła został zmobilizowany 28 sierpnia 1939 r. z przy­działem do 13. Pułku Piechoty "Dzieci Krakowa" z Pułtuska w składzie 8. Dywizji Piechoty Armii "Mo­dlin". Odkomenderowany do wzmocnienia Korpusu Ochrony Pogranicza w Hancewiczach koło Łunińca, dostał się po 17 września 1939 r. do niewoli ra­dzieckiej. Internowany w obozie oficerskim w Starobielsku, w kwietniu 1940 r. został rozstrze­lany przez NKWD w Charkowie. W 2007 r. poeta został mianowany pośmiertnie porucznikiem.



"Tragiczna śmierć Sebyły zdeterminowała potoczny odbiór jego twórczości. Cały eschatologiczny patos został ujęty w nawias katyńskiego męczeństwa. Tymczasem Sebyła zasługuje na czytanie i poza kontekstem narodowej martyrologii, jako poeta uniwersalny i sugestywny" - podsumowuje Wojciech Bonowicz. (PAP)



aszw/ abe/




Dyskusja na dany temat:


Aktualnie brak wiadomości dla tego tematu. Chcesz być pierwszy ? Napisz wiadomość >


Najświeższe wiadomości IOH News:

Wokół Koloseum w Rzymie powstanie bariera ochronna

Decyzję o budowie bariery ze względów bezpieczeństwa podjęła Maria Rosaria Barbera, główny inspektor dziedzictwa archeologicznego Rzymu.
2012-12-04 09:56:00

"Niepodległy - opowieść o Januszu Krupskim"

Premiera filmu "Niepodległy - opowieść o Januszu Krupskim" odbyła się w poniedziałek w stołecznym kinie Atlantic. W dokumencie Krupskiego wspominają przyjaciele, współpracownicy i bliscy. Zawiera on także fragmenty wspomnień samego bohatera, nagranych jeszcze przed jego tragiczną śmiercią w 2010 r. w katastrofie smoleńskiej.
2012-12-03 21:23:51

Grupa ds. Trudnych chce pełnego wyjaśnienia obławy augustowskiej

W poniedziałek obradowała w Moskwie Polsko-Rosyjska Grupa ds. Trudnych, która poruszyła m.in. kwestię obławy augustowskiej - wciąż nie do końca wyjaśnionej zbrodni popełnionej w 1945 r. na Białostocczyźnie przez sowiecki kontrwywiad wojskowy SMIERSZ na 592 polskich żołnierzach i cywilach.
2012-12-03 18:45:39

Medale dla Polaków ratujących Żydów w rocznicę założenia "Żegoty"

Briefing poświęcony uroczystości i rocznicy powstania "Żegoty" zorganizował w poniedziałek pełnomocnik premiera ds. dialogu międzynarodowego, ostatni żyjący członek Rady Pomocy Żydom Władysław Bartoszewski.
2012-12-03 15:10:31

Podkarpackie: odkryto narzędzia sprzed kilku tysięcy lat

Jak poinformowała PAP kierująca badaniami Joanna Ligoda z Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, podczas prac archeologicznych prowadzonych na obszarze około 70 arów odkryto ponad 200 obiektów archeologicznych. Wiele z nich to różne jamy o szeroko rozumianym przeznaczeniu gospodarczym.
2012-12-03 13:42:17